نگرانی از بازار سیاه واکسیناسیون خصوصی - وبلاگ زندگی

به گزارش وبلاگ زندگی، سال 1400 با پیگیری جدی تر واکسن کرونا در کشور شروع شد، از همان روزهای ابتدایی رئیس جمهوری مجوز واردات واکسن کرونا را به شرکت های خصوصی داد. بعد از آن بود که احتمال عرضه واکسن در داروخانه ها با قیمت 200 تا 250هزارتومان مطرح شد.

به گزارش وبلاگ زندگی به نقل از روزنامه وبلاگ زندگی، این بحث با اظهارنظر سخنگوی سازمان غذا و دارو که گفته بود شرکت های خصوصی واردکننده واکسن می خواهند تا 12برابر واکسن را گران تر بفروشند دوباره داغ شد. مساله ای که واکنش بسکمک از مدیران را به همراه داشت و این سؤال را بار دیگر عنوان نمود که چرا باید به شرکت های خصوصی اجازه واردات واکسن داده شود. ناصر ریاحی، رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو اما از این که به شرکت های خصوصی اجازه واردات واکسن داده شده استقبال می کند و معتقد است این تصمیم اتفاق خوبی است. به گفته ریاحی تا دو هفته دیگر، اولین محموله واکسن توسط شرکت های خصوصی وارد کشور می شود. محموله ای که نه در داروخانه ها که به واحدهای تولیدی و کارگران فروخته شده است. آن طور که او می گوید قیمت یک دوز واکسن وارداتی، باتوجه به نوع واکسن 200 تا 600هزار تومان خواهدبود.

آخرین شرایط برای واردات واکسن کرونا توسط شرکت های خصوصی چیست؟

شرایط این است که وزارت بهداشت و درمان، دیگر مجوز نمی دهد بلکه یک نامه به شرکت دارویی که قصد واردات واکسن را دارد، می دهد که این شرکت از طرف وزارت بهداشت و با نظارت آن، می تواند با کارخانه واکسن سازی و با تایید سفارت ایران در آن کشور، برای خرید واکسن مذاکره و خرید واکسنی را ثبت کند.

یعنی هر شرکتی می تواند این نامه را از وزارت بهداشت و درمان بگیرد؟

بله اما بگذارید از اول بگویم. آذرماه سال پیش بود که وزارت بهداشت و درمان، فراخوان داد که شرکت های خصوصی می توانند برای واردات واکسن درخواست بدهند. آن زمان قرار بود واکسن کرونا از طریق شرکت های خصوصی تامین و به وزارت بهداشت و درمان تحویل داده شود؛ چراکه وزارت بهداشت و درمان بازوی بازرگانی ندارد که واکسن وارد کند، در توضیح وظایفش هم نیست این کار را انجام دهد اما به دلیل عدالت اجتماعی و جلوگیری از سودی که ممکن است، واردکننده ها دریافت کنند، قرار شد خود دولت ها واکسن وارد کنند و تا زمانی که حداقل 20درصد جمعیت کشور، کادر درمان، اشخاص با سابقه بیماری زمینه ای و بیماری خاص و افراد 60سال به بالا واکسینه نشوند، هیچ شرکت خصوصی برای خرید، اقدام نکند. در 28 اسفند اما سازمان غذا و دارو فراخوان داد و سه شرکت دارویی که در این سال ها واکسن تمام کشور را تامین کرده اند، انتخاب شدند تا ارز 4200تومانی بگیرند و واکسن وارد کنند اما با کمبود ارز و تحریم ها آنها نتوانستند واکسنی وارد کنند، به همین دلیل، نهاد ریاست جمهوری وارد عمل شد. رئیس جمهوری در نیمه دوم فروردین امسال در قالب ابلاغیه ای به همه شرکت های دارویی اجازه داد واکسن کرونا وارد کنند. از آن پس شرکت های دارویی با ارز نیمایی یا آزاد می توانند واکسن کرونا به کشور وارد کنند.

با این کار که مافیای واکسن به وجود می آید.

بله. اتفاقا من به این شکل از واردات واکسن معترض هستم. احتمال سرایت به بازار آزاد و دور زدن عدالت اجتماعی در این روش زیاد است؛ بنابراین برنامه ریزی کردیم که شرکت های اهلیت دار که سه شرکت دارویی هستند، منحصرا برای قشری خاص واکسن وارد کنند. ما قرار است، منحصرا برای کارگاه ها و شرکت های تولیدی واکسن وارد کنیم تا به کارگران و کارمندان خود واکسن تزریق کنند.

یعنی قرار است کارفرماها از طریق این شرکت ها برای کارگرانشان واکسن بخرند؟

بله، تعجب نکنید. همه کارفرمایان ظالم نیستند. در دنیای امروز کارگزینی به سرمایه انسانی تغییر نام پیدا کرده است. کارگران، امروز تنها گروهی هستند که در بدترین شرایط کار می کنند. اگر کارگری در خط تولید نباشد، آن خط تولید از کار می افتد، شرکت قرنطینه می شود. از نظر اقتصادی هم واکسینه کردن کارگران به صرفه تر است. تولیدکننده ها با طیب خاطر از این طرح استقبال کردند و حتی قرار است خانواده های کارگران را هم واکسینه کنند.

چند شرکت برای خرید واکسن به شما درخواست داده اند؟

تا به حال 6500 واحد تولیدی، در سامانه ما ثبت نام کرده اند که در مجموع، نیاز به تامین سه میلیون دوز واکسن است.

پول واکسن را خود کارگران پرداخت می کنند یا واحد تولیدی؟

پول واکسن را خود واحد تولیدی می پردازد. از هر نظر که حساب کنید، این کار برای واحدهای تولیدی به صرفه است.

واکسن کرونایی که شرکت های خصوصی وارد می کنند، چگونه قیمت گذاری می شود؟

اگر واکسن آسترازنکا وارد کشور شود، هزینه این واکسن، پنج شش یورو ست که هزینه حدود 180هزار تومان می شود. اگر هزینه انبار، گمرک و حمل ونقل را هم حساب کنیم، حدود 200تا 250هزار تومان می شود. اگر اسپوتنیک وی که قیمت کارخانه آن 10تا 12یوروست، وارد کنیم، قیمت واکسن 500 تا 600هزار تومان می شود.

سازمان غذا و دارو چقدر سود برای واردات دارو درنظر گرفته است؟

ما 5 تا 10درصد گران تر از آن قیمتی که وزارت بهداشت و درمان واکسنی را وارد می کند، قیمت واکسن را درنظر می گیریم. این میزان هم برای تامین هزینه های گمرک، حمل ونقل و انبار است. ما درواقع هیچ سودی برای واردات واکسن کرونا دریافت نمی کنیم.

یعنی برای واردات واکسن سودی دریافت نمی کنید؟

ما واردکننده های دارو هم انسان هستیم. این تصوری که درباره بازرگان در ذهن عموم وجود دارد، اشتباه است. در اتاق بازرگانی، حدود 150مدرسه ساختیم، این کار خیر را هم رسانه ای نکردیم. در سیل گلستان 80میلیارد تومان از شرکت های دارویی به دست من رسید و من به عنوان کننده آنها در سیل هزینه کردم. در بحران کرونا، میلیاردها تومان ماسک، مواد ضدعفونی کننده و لباس محافظتی تهیه کردیم. مسؤولیت اجتماعی ما حکم می کند در زمان بحران وارد عمل شویم. وزارت بهداشت و درمان از ما درخواست کمک کرد و ما هم به خاطر مسؤولیتی که داریم کنار او خواهیم بود. اگر این نیاز رفع شود و وزارت بهداشت و درمان کمک ما را نخواهد یا شرکت های تولیدکننده واکسن در داخل نیاز واکسن کشور را رفع کنند، ما هم دیگر واکسنی وارد نمی کنیم.

پس ماجرای فروش واکسن با 12برابر قیمت که سخنگوی سازمان غذا و دارو به آن اشاره کرد، چیست؟

اتفاقا آن زمانی که سخنگوی سازمان غذا و دارو درباره این موضوع گفت، من آنجا بودم. به ایشان هم گفتم یک استثنا را به همه نسبت ندهید. شرکت های خصوصی که سابقه خوبی دارند و 40سال است واکسن کشور را تامین می کنند، هیچ وقت این قیمت را پیشنهاد نمی کنند. این شرکت های خصوصی اهلیت دارند و سابقه آنها تاییدکننده عمل شان است و تا به حال خطایی از آنها سر نزده. من نمی گویم این درخواست قیمت وجود ندارد، حتما وجود دارد که ایشان گفتند، اما منظور ایشان، شرکت هایی است که اهلیت ندارند.

یعنی این درخواست 35شرکتی که قرار است واکسن وارد کنند، نیست؟

ممکن است از طرف شرکت هایی باشد که اهلیت ندارند. در بین این 35شرکت، شرکت های کوچکی هم هستند که سابقه واردات دارو را در کارنامه خود ندارند.

اگر تا به حال دارویی وارد نکرده اند، پس چطور اجازه واردات واکسن به کشور را دارند؟

من نمی خواهم وارد مسائل سیاسی شوم اما رئیس جمهوری در نیمه دوم فروردین ، ابلاغیه داد که هر شرکتی می تواند واکسن وارد کند. من فهرستی از این شرکت ها ندارم، چون هنوز واکسنی وارد نکرده اند. هنوز در سامانه ثبت دارویی سازمان غذا و دارو، هیچ واردات واکسن کرونایی توسط 35شرکت ثبت نشده است.

یعنی آن سه شرکت خصوصی که ازنظر شما اهلیت دارد هم واکسنی وارد نکرده اند؟

یک بار مذاکرات اولیه برای ثبت خرید واکسن انجام و حتی پیش فاکتوری هم برای خرید نوشته شد اما این پیش فاکتور در سازمان غذا و دارو پشت سد بروکراسی اداری ماند. طبق یک بروکراسی اداری، مدت زمان تایید پیش فاکتور در سازمان غذا و دارو، 10 تا 12روز زمان می برد، این مدت زمان کاملا منطقی است اما برای خرید واکسن کرونا پیش فاکتورهای کارخانه ها، فقط هشت روز اعتبار دارند و بعدازآن ابطال می شود؛ اتفاقی که درباره پیش فاکتور یکی از شرکت ها هم افتاد.

به این ترتیب که شرکت های خصوصی برای واردات با مشکل روبه رو می شوند.

برای رفع این مشکل چند روز پیش تفاهم نامه ای بین شرکت های دارویی، سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت و درمان امضا شد که تأییدیه پیش فاکتور حداکثر تا 48ساعت انجام شود. با این فرایند قرار است که شرکت های خصوصی، واکسن وارد کنند.

پس باید به زودی منتظر واردات واکسن کرونا توسط شرکت های خصوصی باشیم.

بله. ما هفته پیش خرید را انجام دادیم و تا دو هفته دیگر اولین محموله واکسن کرونا از کانال شرکت های خصوصی وارد کشور می شود.

چند دوز واکسن خریده اید؟

در نوبت اول و برای آزمایش، حدود 250هزار دوز واکسن از شرکت آسترازنکا وارد می کنیم.

خرید واکسن از کدام جهت؟

سؤال مهم این است که چرا وزارت بهداشت و درمان که توانسته بیش از سه میلیون دوز واکسن به کشور وارد کند، حالا دست به دامن کمک شرکت های خصوصی شده است؟ سخنگوی سازمان غذا و دارو، کیانوش جهانپور بارها اعلام کرده ،شرکت های خصوصی از روش هایی می توانند واکسن وارد کنند که وزارت بهداشت و درمان نتوانسته است. ریاحی می گوید آن اوایل که ویروس کرونا شایع شده بود، بسکمک از کشورها تا 5/3برابر نیاز جمعیت خود از شرکت های تولیدکننده واکسن خریداری کرده بودند، کاری که کشورهای کانادا، آمریکا و آلمان انجام دادند. بعد از شروع طرح واکسیناسیون در آن کشورها اما شرایط تغییر کرد. کشورها دیدند زیرساخت های لازم برای واکسیناسیون سریع در اختیارشان نیست و همین سرعت واکسیناسیون را کاهش داد. این در حالی است که تاریخ انقضای واکسن کرونا حدود شش ماه است و همین باعث شد سفارش های خود را ابطال کنند. رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو می گوید: کارخانه های تولید واکسن، واکسن های ابطال شده را در اختیار عمده فروش ها که شرکت های پخش بین المللی هستند، قرار می دهند و آنها هستند که واکسن ها را به شرکت های خصوصی می فروشند. او می گوید واکسن های کرونا البته طبق قانون از خود کارخانه خریداری می شود و شرکت های پخش کننده واسطه هستند. ریاحی البته توضیح می دهد حق واسطه گری شرکت های عمده فروش اندک است و مافیای خریدوفروش واکسن خیلی نمی تواند تأثیرگذار باشد.

آن 3 واکسن

این طور نیست که شرکت های داخلی اجازه داشته باشند از هر شرکت تولیدکننده ای واکسن تهیه کنند. هر واکسنی که مورد تایید سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت و درمان است، تهیه می شود. به گفته ریاحی، شرکت های خصوصی فقط می توانند از سه کشور واکسن کرونا بخرند. واکسن سینوفارم از کشور چین، واکسن اسپوتنیک وی و آسترازنکا از روسیه و واکسن باهارات از هند از واکسن هایی هستند که شرکت های خصوصی ایرانی اجازه خریدشان را دارند. موضوع اما این است که خرید واکسن آن قدرها هم ساده نیست. ریاحی می گوید شرایط نگهد اری واکسن متفاوت است، برخی باید در محیط یخچال و در دمای خاص نگهد اری شوند و همین مسائل خرید را بیشتر می کند. نداشتن انبار هم از دیگر مسائل است. به همین دلیل است که ریاحی می گوید: با وزارت بهداشت و درمان صحبت کردیم تا برای خرید واکسن، یخچال و انبار در اختیارمان قرار دهد و با این شرایط خرید یکی از سه واکسن اسپوتنیک وی، آسترازنکا و سینوفارم تنها گزینه های خرید واکسن برای ماست.

خطر انحراف برنامه واکسیناسیون

علی اصغر باقرزاده / نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان

براساس آماری که مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت و درمان منتشر کرده است، تا روز گذشته، بیش از یک میلیون و 600 هزار شهفرایند ایرانی واکسن کرونا تزریق کرده اند. و حدود سه میلیون و 200 هزار دوز واکسن نیز به کشور وارد شده است. این درحالی است که اخیرا سخنگوی سازمان غذا و دارو، به قیمت گذاری بخش خصوصی برای واردات واکسن کرونا واکشن نشان داده و گفته است برخی شرکت های خصوصی، به دنبال واردات واکسن با 12برابر قیمت واقعی هستند. باید یادآور شد در بهترین حالت، اسم این تفاوت قیمت، پورسانت است. اگر این موضوع درست باشد، در آینده ای نزدیک، شاهد بی عدالتی، ظلم و اجحاف در نظام سلامت خواهیم بود. شاید برخی بگویند افرادی که پول دارند، می توانند یک جنس هزار تومانی را 10هزار تومان بخرند. اما ماجرا این نیست، چون اگر به شرکت های خصوصی اجازه داده شود، واکسن کرونا را با 12برابر بیشتر از قیمت واقعی وارد کنند، آسیب های زیادی به نظام سلامت وارد می شود.

اول از همه باید بررسی شود چرا شرکت های خصوصی باید کار دولت را انجام دهند و مجوز واردات واکسن کرونا بگیرند. چون وظیفه حاکمیت است که سلامت جامعه را تامین کند؛ بنابراین مناسب نیست به خاطر ضعف های دولت، از شرکت های خصوصی خواسته شود، نیاز مردم به واکسن کرونا را تامین کنند. با این کار شرکت های خصوصی قدرت بیشتری از دولت پیدا می کنند و این به نفع جامعه نیست. اگر فضای واکسیناسیون عمومی، خصوصی شود زمام امور از دست خارج خواهد شد و برنامه واکسیناسیون از جهت اصلی خود منحرف می شود.

اغلب شرکت های خصوصی، در انحصار افراد یا گروهی از افراد است؛ کسانی که با همین انحصار و وابستگی سیاسی، توانسته اند به قدرت برسند. تصمیم خطرناک اما این است که به آنها اجازه داده شود واکسن یا دارویی را که نیاز مردم است، وارد کنند. در پشت برخی شرکت های خصوصی انحصارطلبی که قصد معامله با سلامت مردم را دارند، افراد سودجو خوابیده است؛ بنابراین وظیفه سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت و درمان است که در انتخاب شرکت خصوصی برای واردات واکسن، نهایت دقت، توجه، نظارت و سختگیری را داشته باشند. بهترین کار این است که نام شرکت های دارویی که واکسن کرونا وارد می کنند، اعلام شود. این مطالبه مردم است که بدانند، کدام شرکت دارویی، مجوز واردات واکسن کرونا به کشور را دارد.

اگر شرکتی، قصد تخلف دارد و می خواهد بیشتر از آنچه باید، 12برابر بیشتر، واکسنی را بفروشد، نام آن شرکت را اعلام کنند و مهم تر این است که وزارت بهداشت و درمان و سازمان غذا و دارو، اجازه این بی عدالتی به شرکت های خصوصی را ندهند. حتما مطالبه مردم است که چه کسی و با داشتن چه شرایطی توانسته اجازه خرید و واردات واکسن کرونا به کشور را بگیرد و سوال این است این افراد و شرکت ها چطور انتخاب شدند؟ با روشنگری در این باره، می توان از همان ابتدا، جلوی بروز بی عدالتی و بی قانونی را گرفت.