لبافی: فرایند توزیع ثروت در قانون هدفمندی یارانه ها عادلانه نیست ، چرا سهم فراوری از یارانه پرداخت نمی گردد؟ - وبلاگ زندگی

به گزارش وبلاگ زندگی، معاون اسبق وزارت کار گفت: فرایند پرداخت یارانه، بلعیدن ثروت کشور است و این نوع توزیع به اتلاف منابع کشور و نابودی درآمد هایی می انجامد که از فروش اموال دولت شکل گرفته است.

گروه مالی وبلاگ زندگی-مهران شفاعتی؛ طی سال های اخیر اجرای ناقص قوانین مصوب توسط دولت ها و عدم تصویب قوانین مورد احتیاج مستضعفین از طریق مجلس همچون مالیات بر عایدی سرمایه، باعث عقب افتادگی اقتصاد کشور در این 41 سال انقلاب شده است.

دولت های مختلفی با شعار حمایت از فراوری بر سر کار آمدند، اما با مدیریت ضعیف و ناکار آمد خود، کارگران را بیکار و صنعتگران را ورشکسته کردند. حالا سال 1392 شده بود که حسن روحانی با شعار تدبیر و امید و اصلاح ساختار مدیریتی کشور توانست از رقبای خود پیشی گیرد، در حالی که همه مردم نوید یک پیروزی عظیم به نفع مستضعفین را به یکدیگر می دادند، اما بعد از چند سال، این خوشحالی تبدیل به یک گره کور مالی شد که دیگر باز کردنش با تدبیر بنفش ممکن نبود و منجر به تبخیر آرزو های میلیون ها ایرانی شد!

حالا سطح توقع و آرزوی کارگران و مستضعفین، از خانه دار شدن به تامین مایحتاج زندگی نزول پیدا نموده، اما بسیاری از آن ها با تدبیر بنفش هم دیگر نمی توانند مایحتاج اولیه خود را تامین نمایند و در سخت ترین شرایط زندگی پس از انقلاب به سر می برند!

زمستان 1387 بود که قانونی با نام فدفمندی یارانه ها به منظور تنظیم اقتصاد کشور برای اصلاح قیمت حامل های انرژی در جهت حمایت از اقشار آسیب پذیر و اجرای بسته های حمایتی در بخش های فراوریی از سوی دولت نهم ارائه شد و به تصویب مجلس رسید.

این قانون نیز از همان ابتدا ناقص اجرا شد به طوری که بر اساس ماده 8 هدفمندی یارانه ها، قرار بود 30 درصد از درآمد حاصل از اجرای آن، صرف حمایت از فراوری شود، اما متاسفانه این امر محقق نشد و نتیجه آن تعطیلی هر روز کارخانه های فراوریی کشور بود!

با توجه به مسائل مطرح شده، علی اکبر لبافی؛ معاون اسبق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیرامون قانون هدفمندی یارانه ها و مسائل آن با ما به مصاحبه پرداخته است که در ادامه تقدیم می شود.

قانون هدفمندی یارانه ها چیست و چه یاریی میتواند به اقتصاد و فراوری کشور کند؟

هدفمندی یارانه ها با توجه به سیاست های کلی اصل 44 قرار بود به اهداف کلانی، چون استفاده صحیح از حامل های انرژی، افزایش اثر بخشی حامل های انرژی، جلوگیری از مصرف بی رویه حامل های انرژی و به طور کلی استفاده عادلانه آحاد مردم از این یارانه ها باشد.

در چشم انداز 20 ساله تاکید بر این شده بود تا در اجرای قوانین موجود، این یارانه ها بتواند اثر بخشی بیشتری داشته باشد و در بودجه هم فشار زیادی بر بخش های مختلف سرمایه گذاری ها نداشته باشد تا مانع ضربه به کسب و کار ها از جمله کسب و کار های خرد و روستایی شود.

ما در حال حاضر در ساختار فراوریی و حتی در ساختار مدیریت مصرف همچون مدیریت مصرف انرژی و از طرفی توزیع عادلانه یارانه ها دارای مسائل اساسی هستیم. ما در کشور فراوری و سرمایه گذاری را بر مبنای انرژی ارزان قیمت بنا کردیم. اتکای بیشتر واحد های فراوریی کشور به مصرف انرژی های تجدید ناپذیر بوده که هنوز نتوانستیم اتکا به انرژی ارزان قیمت را کمتر کنیم و در عین حال توزیع یارانه ها به این شکل توسط دولت به شدت ناعادلانه است و از اهداف اصلی قوانین و مقررات توزیع یارانه ها به شدت فاصله داریم.

بر اساس ماده 8 قانون هدفمندی یارانه ها، دولت مکلف است تا 30 درصد خالص وجوه حاصل از اجرای این قانون را در جهت حمایت از فراوری هزینه کند، اما به گفته بسیاری از کارشناسان کمتر از 5 درصد مبلغ هدفمندی یارانه ها به فراوری می رسد؛ به نظر شما علت این مسئله چیست؟

به نظر من یک نابسامانی در ارتباط با پرداخت های یارانه فراوری در کشور وجود دارد. نوع نگاه مسئولان ما یک نگاه یارانه ای است، به این شکل که توجه کمتری به فراوری دارند. بخش فراوری که می تواند به اشتغال کشور یاری کند و می تواند واریزی به صندوق های بیمه ای و مالیاتی داشته باشد تا خدماتی به مردم برساند. در حال حاضر بخش عمده یارانه ها در یارانه نقدی به مردم خلاصه می شود که با توجه به رقم کم آن، در زندگی کسی هیچ تغییری به وجود نمی آورد.

در حال حاضر دولت 32 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی به مردم پرداخت می نماید که با این پول می توان 32 هزار بنگاه مالی کوچک یک میلیاردی ایجاد شود که هر کدام از این بنگاه ها حداقل 4 الی 5 نفر نیرو را می تواند به کار گیرد. اینکه ما صرفا این 32 هزار میلیارد تومان را به مردم با عنوان یارانه نقدی پرداخت کنیم کار اشتباهی است که حتی دیگر با آن نمی توان یک جعبه خرما هم خرید. اختصاص این پول به اشتغال باعث توانمند سازی مردم، ارتقای سطح دانش جامعه، بهبود صندوق های بیمه ای و مالیاتی می شود.

رویکردی که ما امروز در کشور حاکم نموده ایم به فراوری اختصاص پیدا نمی نماید و نمی توانیم فراوری نماینده را سرپا نگه داریم. متاسفانه منابع را بدون نظارت توزیع می کنیم که باعث هدر رفت آن می شود. این رویکرد نه باعث افزایش فراوری و حمایت از کسب و کار های خرد می شود و نه به اشتغال مردم یاری می نماید.

نظر شما در رابطه با یارانه های نقدی چیست؟ و چه راهی برای حل مسائل آن در نظر دارید؟

این نوع توزیع یارانه در کشور باعث ایجاد رانت برای عده ای افراد شده است. من اعتقادی به این که ماهانه 45 هزار تومان به مردم داده شود ندارم. به اعتقاد من این نوع پرداخت یارانه باعث اتلاف کلی منابع می شود. این مبلغ یاریی به بیکاران جامعه نمی نماید و صرف فعالیت های مالی هم نمی شود.

تنها راه برون رفت از شرایط موجود این است که یارانه ها را با نگاه بهبود فراوری و ایجاد کسب و کار های خرد و کوچک در روستا ها بنگریم. به جای اینکه به یک روستایی 45 هزار تومان یا بیشتر بدهیم، با منابع یارانه ها برای ایجاد کسب و کار کوچک همان روستا ها برنامه ریزی کنیم.

زیرا که ما بعد از انقلاب برای روستایی ها آب، برق، گاز و به طور کلی زیر ساخت بردیم، ولی روستایی ها در روستا نماندند و 25 میلیون نفر حاشیه نشین شهر های عظیم پدید آوردیم. دلیل حاشیه نشینی این است که ما برای روستاییان کسب و کار ایجاد نکردیم. راه برون رفت از شرایط فعلی اقتصاد این است که درآمد های حاصل از حامل های انرژی را به فراوری برگردانیم که باید ایجاد بنگاه های فراوریی اول از همه در روستا ها شکل بگیرد؛ لذا پرداخت یارانه به صورنت مستقیم به مردم فقط به اتلاف منابع کشور منتهی می شود.

چرا نظام یارانه ای کشور اصلاح نمی شود؟

به طور کلی کشور دچار چالش هایی است که یکی از آن ها پرداخت یارانه نقدی به مردم است که دیگر پولی نمی ماند که به فراوری اختصاص یابد.

وقتی صندوق های بیمه ای با مشکل روبرو است، وقتی تعداد مقرری بگیران صد ها هزار نفر اضافه شده که منابع پیش بینی شده برایشان وجود ندارند و افزایش تورم هم طبیعتا به مسائل دامن میزند، طبیعتا پولی نمی ماند که به یارانه فراوری پرداخت شود.

بنگاه های خصوصی چه سودی از این موضوع می برند؟

یارانه بسیار کمی برای آن ها وجود دارد که درصد آن بسیار ناچیز است، ولی نکته ای که مطرح است، پایه ایجاد بنگاه های فراوریی ما بر مبنای انرژی ارزان و رایگان است که برای مردم نیز وجود دارد. ما در شرایط موجود کشور، علی رغم اینکه بر روی بستر گاز به عنوان یک انرژی ارزان خوابیدیم و به عنوان 5 کشور نخست دارای ذخایر گازی هستیم، اما می بینیم که در فصل زمستان بسیاری از کارخانه های سیمان که باعث اشتغال هزاران نفر است را به بهانه تامین گاز بعضی از شهر ها تعطیل می کنیم. از آن طرف نمی توانیم نظام مصرفی حاکم کنیم تا خانه هایی که متراژ آن ها عظیم است گاز کمتری مصرف نمایند و کمتر باعث اتلاف انرژی شوند.

باید به مردم و فراوری نمایندگان نیز آموزش داد تا مصرف کمتری در حوزه انرژی داشته باشند.اما متاسفانه ما به دنبال آموزش و ایجاد قوانینی برای مصرف کم نرفته ایم و، چون حامل های انرژی ارزان بوده به راحتی آن را اتلاف می کنیم و نتیجه آن خواباندن فراوری در زمستان همچون کارخانجات سیمان است.

به طور کلی ایرادات اجرای این قانون در جهت حمایت فراوری را در چه چیزی می دانید؟

این مسائل به شرایط کشور و تصمیم گیرندگان مربوط می شود. اجرای قانون روبرو شد با بعضی از چالش هایی که در کشور به وجود آورد. این چالش ها مربوط به بحث درآمد کشور بود مثلا ما در سال و در شرایط عادی حدود 100 میلیارد دلار صادرات داشتیم که 50 میلیارد دلار مربوط به نفت و گاز بود که آن هم در اختیار دولت ها بود و 25 میلیارد دلار هم مربوط به پتروشیمی ها بود که آن هم در اختیار شرکت های دولتی است. عملا بخش خصوصی ما می توانست 25 میلیارد دلار صادرات داشته باشد که طی سال های اخیر آن 75 میلیارد دلار به شکل های مختلف کمرنگ شد. 25 میلیارد دلار صادرات بخش خصوصی هم که در این مدت کرونا کم شد که عملا ما ماندیم و درآمد های داخلی خودمان؛ لذا دولت نتوانست منابعی هم فراوری کند.

دولت برای اینکه بودجه را تامین کند ناچار شد تا اموال خودش را به فروش برساند؛ لذا عملا درآمدی هم وجود ندارد که ما صرف اولویت پرداخت یارانه انرژی کنیم؛ طبیعتا پرداخت حقوق کارکنان اولویت بیشتری دارد، اما اگر فراوری راه بیفتد می تواند حقوق کارکنان را نیز تامین کند.

در حال حاضر نگاه ها به یارانه در کشور در بین مراجع مختلف هم متفاوت است و متاسفانه مسئولان مهم ترین کارکرد خود را با افتخار در پرداخت یارانه به مردم می دانند.

به نظر شما چه دستگاه ها و اشخاصی در عدم اجرای کامل ماده 8 قانون هدفمندی یارانه ها مقصرند؟

نمی توان ارگان یا شخصی را مقصر دانست چرا که مهم ترین مشکل در عدم اجرای ماده 8، نبود درآمد کافی است.

نبود شفافیت را چه میزان در اجرای ناقص قانون هدفمندی یارانه ها مقصر می دانید؟

یکی از عظیم ترین چالش های ما در این مسئله همین عدم شفافیت است. خیلی از پرداختی هایی که در قالب یارانه اتفاق می افتد، ناعادلانه است و شفافیتی هم در آن وجود ندارد. همین حوزه های یارانه ای که برای مردم پرداخت می شود تعیین نیست چقدر شفافیت دارد و دولت چه مقدار می تواند به این اطلاعات دسترسی پیدا کند؟ در حوزه نهاد های حمایتی هم همین شرایط وجود دارد. هرچند سامانه هایی برای افزایش شفافیت شکل گرفته؛ اما در شرایط موجود نحوه توزیع یارانه ها و مصرف انرژی عادلانه نیست.

با توجه لایحه بودجه 1400، چه پیشنهادی دارید تا موضوع حمایت از فراوری در قانون هدفمندی یارانه ها به طور کامل محقق شود؟

من به عنوان شخصی که سال ها در حوزه های مختلف مالی فعال بودم، فرایند موجود پرداخت یارانه ها را به هیچ وجه قبول ندارم و به نفع مردم نمی بینم، علی رغم این که دولت و مجلس در پرداخت یارانه ها به مردم با هم مسابقه گذاشته اند. در واقع فرایند پرداخت یارانه به مردم، همان بلعیدن ثروت کشور است و متاسفانه دولت و مجلس برای پرداخت آن به مردم با هم رقابت دارند. به طور کلی این نوع توزیع به اتلاف منابع کشور می انجامد و به نابودی درآمد هایی می انجامد که ناشی از فروش اموال دولت شکل گرفته می انجامد.

این درآمد ها باید به فراوری و اشتغال برسد تا به افزایش بهره وری و بهبود شاخص های مالی کشور منتهی شود. به طور کلی با پرداخت یارانه به مردم توسط درآمدی که از فروش اموال دولت به وجود می آید به هیچ عنوان به نفع اقتصاد نیست.

به طور مثال این 32 هزار میلیازد تومان که صرف پرداخت یارانه به مردم می شود مثل این است که آن را در آب بریزی و دیگر بر نخواهد گشت؛ اما اگر همین 32 هزار میلیارد تومان را با نرخ صفر درصد سود در روستا ها تبدیل به 32 هزار بنگاه مالی یک میلیاردی کنید که باعث اشتغالزایی روستاییان هم شود و بعد از چند سال هم، این پول به دولت باز می شود. همین کار ها باعث می شود تا درآمد روستاییان هم افزایش یابد و رفاه بیشتری برایشان به ارمغان بیاورد و مهم تر از همه صرف فراوری کشور هم می شود.

اگر این پول صرف فراوری شود، از تورم جلوگیری شده و به تقویت اقتصاد و معیشت مردم جامعه یاری شایانی می نماید.باید از مسئولان مربوطه پرسید که چرا تنها راه حال حاضر را در پرداخت یارانه به مردم خلاصه نموده اند و آن را هم به عنوان افتخارات خود ثبت می نمایند؟

باید مردم درک نمایند که این کشور احتیاجمند فراوری و کسب و کار است نه اینکه دولتی به دنبال فروش ثروت خودش باشد تا از پس پرداخت مبلغ یارانه به مردم بر بیاید و این موضوع در هیچ کشوری اتفاق نمی افتد.